Η ΤΙΜΗ ΚΑΙ Η ΑΞΙΑ ΤΟΥ ΣΧΟΛΕΙΟΥ
Πριν από λίγες μέρες κυκλοφόρησε ένα βίντεο για το Καταλανικό Δημόσιο Σχολείο, που γλίστρησε μέσα μου από μια ρωγμή της μνήμης μου, από το σακίδιο της κοινωνικής τάξης που κουβαλάω περήφανα. Το βίντεο μιμείται τη διαφήμιση ενός ελιτίστικου σχολείου για να διαφημίσει το καταλανικό δημόσιο σχολείο. Με ένα λογότυπο από αυτά που φαντάζεσαι κεντημένα σε μια μπλούζα με γιακαδάκι και τον πομπώδη βαρύγδουπο λόγο, που χρησιμοποιούνε μόνο όποιοι θεωρούν τους εαυτούς τους αφέντες του κόσμου.
Εγώ πήγα σε ένα από αυτά τα σχολεία. Χωρίς γιακαδάκι, είναι η αλήθεια, όχι τόσο ελιτίστικο αλλά, ξεκάθαρα υψηλής τάξης. Με έστειλαν εκεί επειδή εγώ ήμουν η ελπίδα κοινωνικής ανόδου της οικογένειάς μου, μιας ανόδου με όρους που σήμερα δεν μπορούμε να συλλάβουμε. Είμαι η πρώτη γενιά στην οικογένειά μου, δεν κουράζομαι να το γράφω για να το υπενθυμίζω και στον εαυτό μου, που δεν έχει γνωρίσει την πείνα. Πείνα. Πείνα του να μην έχεις τι να φας. Πείνα που να μπορείς να πεθάνεις από έλλειψη τροφίμων, αν δεν βρεις μια επείγουσα λύση. Η ταξική άνοδος, όταν προέρχεσαι από εκεί, συνδέεται λιγότερο με το μεταμοντέρνο εγώ και περισσότερο με τη συλλογική προσπάθεια για να εγγυηθούμε την επιβίωση της γενιάς και της φυλής μας. Όπως θα έλεγε ο Agamben, την απλή βιολογική γυμνή ύπαρξη, πολύ πριν να φτάσουμε να σκεφτούμε καν την “εξειδικευμένη ζωή” που ποτέ δεν υπήρξαμε εμείς.
Ο πατέρας μου, λοιπόν, έλιωνε στο τιμόνι οδηγώντας ένα ταξί και η μάνα μου έλιωνε για να αντέξει την κακή διάθεση που εκείνος έφερνε σπίτι επειδή δούλευε υπερβολικά, κι όλα αυτά για να μπορέσω να πάω εγώ, για τέσσερα καταραμένα χρόνια από τη ζωή μου, σε ένα σχολείο της υψηλής τάξης, όπου το χαρούμενο και ακαδημαϊκά ευφυές πλασματάκι που ήμουν εγώ έφτασε να μεταμορφωθεί σε ένα συναισθηματικά σπασμένο και αποτυχημένο σε ακαδημαϊκό επίπεδο ρημάδι.
Σε εκείνο το σχολείο υπέφερα από έμφυλη βία, ως το αγοροκόριτσο που ήμουν, αλλά και πολλή ταξική βία, μια βία που με σημάδεψε για πολύ καιρό με ένα ανεπαίσθητο τρόπο, με τη μορφή του συνδρόμου του απατεώνα, με τη μορφή συνεχών μποϊκοτάζ προς τον ίδιο μου τον εαυτό. Και όλα αυτά μου συνέβησαν επειδή ήταν ένα σχολείο για τις ελίτ, όπου το κυριώς μάθημα ήταν να μάθεις να είσαι ελίτ, να μάθεις να ανταγωνίζεσαι, να μάθεις να ξεχωρίζεις με οποιοδήποτε τρόπο, να μάθεις να πατάς ανθρώπους στο πέρασμά σου, να μάθεις να νομίζεις πως είσαι καλύτερος, ακόμη και να φτάσεις να πιστεύεις πως είσαι καλύτερος άνθρωπος από τους υπόλοιπους, με αυτόν τον συγκαταβατικό τρόπο εκείνου που μπορεί να διαλέξει αν βοηθάει τους άλλους ή τους καταρρακώνει. Ένα μέρος όπου οι ανισότητες θεωρούνταν τόσο φυσιολογικές που κανείς δεν τις ανέφερε. Ένα μέρος όπου θεωρούνταν αυτονόητο πως όλοι είχαν τα πάντα στο σπίτι τους, από την υλική στήριξη μέχρι τη συναισθηματική στήριξη για να μπορέσουν να σπουδάσουν Και όποιος δεν το είχε, έβγαινε από το παιχνίδι, όπως βγήκα εγώ, παρόλο που ανέκαθεν το μόνο που πραγματικά ήθελα να κάνω στη ζωή μου ήταν να σπουδάσω. Αυτό μάθαμε σε εκείνο το σχολείο. Αυτό έμαθα εγώ.
Αν η οικογένειά μου τσίμπησε το δόλωμα, ήταν λόγω εκείνης της απάτης που συσχετίζει τιμή και αξία και που απορρέει από την ιδέα πως ό,τι είναι δημόσιο είναι δωρεάν και όχι πληρωμένο από όλους μας. Με αφετηρία αυτούς τους δυο βατράχους που μας έχει κάνει να καταπιούμε ο καπιταλισμός, τα ιδιωτικά σχολεία εξακολουθούν να απολαμβάνουν ένα είδος κοινωνικού γοήτρου που δεν αξίζουν. Το ιδιωτικό σχολείο δεν κάνει τις ελίτ, πρέπει να φτάσεις εκεί ήδη ελίτ. Αυτό που ξέρει να κάνει πολύ καλά είναι να τιμωρεί όλους όσους τολμάμε να εμφανιστούμε εκεί από το πουθενά.
Τον τελευταίο χρόνο σε εκείνο το σχολείο έκανα αποχή. Ενάντια στο σχολείο, ενάντια στην οικογένεια, ενάντια σε όλους. Αρνήθηκα να διαβάσω για να μπορέσω να μείνω στην ίδια τάξη και να μάθω, πραγματικά. Και επανέλαβα την τάξη, αυτή τη φορά στο δημόσιο. Και μπόρεσα να αναπνεύσω.
Το καταλανικό δημόσιο σχολείο έχει ένα σωρό κουσούρια. Χρειάζεται πολλή φεμινιστική δουλειά, πολλή, πολλή αντιρατσιστική δουλειά, πάρα, πάρα πολλή, αλλά είναι το μόνο μέρος απ΄όπου μπορούμε να αλλάξουμε τον κόσμο και τους εαυτούς μας και είναι ο πιο ασφαλής χώρος από αυτούς που έχουμε για τα παιδιά μας, επειδή ο ανταγωνισμός με όρους ζωής δεν αποτελεί τμήμα της ουσίας του σχολείου. Συμβαίνει, αλλά δεν είναι κομμάτι της ιδιοσυγκρασίας του.
Θα μου άρεσε να δω διαφημίσεις για το καταλανικό δημόσιο σχολείο που θα έδιναν αξία σε όλα αυτά, που θα αντανακλούσαν τις ιστορίες οικογενειών σαν τη δικιά μου, με λήμματα τόσο προφανή και τόσο αληθινά όπως “έχουμε το καλύτερο εκπαιδευτικό προσωπικό της Καταλονίας”. Που θα εξηγούσαν στις οικογένειες πως η κοινωνική άνοδος ξεκινάει στο δημόσιο σχολείο. Πως αν ένα σχολείο μπορεί μια μέρα να γίνει φεμινιστικό, θα είναι το δημόσιο, επειδή ο φεμινισμός δεν γίνεται να αποκλείει κανέναν. Πως αν μια μέρα κατορθώσουμε να φτιάξουμε ένα μη ρατσιστικό σχολείο, αυτό θα είναι το δημόσιο επειδή εκεί θα βρίσκονται οι οικογένειες που θα λένε “Φτάνει πια” στα ρατσιστικά προγράμματα ύλης που ακόμα καταπίνουμε. Πως αν ένα σύστημα έχει κάποιες πιθανότητες να βρίσκεται στο ύψος των σχεδίων μας για ένα κοινό μέλλον, αυτό είναι το δημόσιο σχολείο.
Να μην παίξουμε το παιχνίδι των ελίτ, να μην πάμε με τα νερά τους.
Ούτε άλλο ένα από τα δικά μας παιδιά στη μηχανή των cool τύπων.
Ούτε ένα από τα δικά μας παιδιά με τη μπλούζα με γιακαδάκι..
********************
Aπό την Ευτοπική Βιβλιοθήκη κυκλοφορεί μία συλλογή κειμένων της Βασάλο
με τίτλο #Occupy Love – Δίκτυα αισθημάτων και επαναστάσεις.
